Irak'tan büyük ikiyüzlülük

Meyve sularından halıya 24 ayrı ürünü 6 aydır ülkesine sokmayan Cezayir’in ardından Kuzey Irak’ta Türk ürünlerine ihracatı zorlaştırdı. Bin ile 10 bin dolar arası maliyete sahip kalite belgesi zorunluluğu getirdi. SGS’siz ürünleri gümrükten geri yollayan ülke, kapıyı İran’a açtı.

Halıdan meyve sularına, mermerden elektrik trafolarına kadar 24 ayrı ürünün ülkesine girişini 6 aydır engelleyen Fransa hakimiyetindeki Cezayir’in ardından, komşumuz Kuzey Irak’ta Türk ürünlerine ihracatı zorlaştırdı. İhracatçılara, en düşük bin dolardan başlayan ve 10 bin dolara kadar yükselen SGS adı altında kalite belgesi zorunluluğu getirdi. SGS, yükleme öncesinde zorunlu tutuluyor. Bu olmadan Türk ihracatçılara ait TIR’ların gümrükten geçişine izin verilmiyor.

Bunun yerine İran’a belge şartsız kapı açıldı. Halen Türkiye’nin üçüncü büyük pazarı olan sınır komşusu Kuzey Irak’a, bu yılın ilk 10 aylık döneminde 6,8 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Almanya, 12.3 milyar dolar ve yüzde 10.18 payla ilk sırada yer alırken, İngiltere 7.66 milyar dolarla ikinci Pazar konumunda. İhracatçılar, söz konusu uygulamanın ihracatı zora sokacağını belirtiyorlar.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Ekim 2017 verileri incelendiğinde, Irak’a yılın 10 ayında en fazla hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar ihracatı yapıldığı görüldü. Söz konu ihraç ürünlerinin değeri 1.47 milyar dolar oldu. Kimyevi maddeler yüzde 7.4 artışla 685.9 milyon dolarla ikinci, mücevher 634.4 milyon dolarla üçüncü sırada geldi. Bunu sırasıyla su ürünleri 595.1, hazır giyim ve konfeksiyon 585.8, mobilya ve orman ürünleri 560.4 milyon dolarla izledi.

Ayrıca, çelik, çimento, demir ve demir dışı metaller, iklimlendirme, madencilik, yaş meyve-sebze, zeytin ve zeytinyağı ürünlerinin ihracatında düşüşler görüldü. Öte yandan Cezayir’in gıdadan sanayiye 24 farklı Türk ürüne getirdiği örtülü ambargo ekim ayı verilerinde de kendini gösterdi. Geçen yıl 181 bin dolarlık fındık ve ürünlerinin yanı sıra, gemi ve yat, yaş meyve ihracatı, bu yıl Ekim ayında sıfır oldu.

Kuru meyve ve mamulleri ihracatı da yüzde 96.3 düşüşle büyük kayıp yaşadı. Böylelikle son bir yılda 1.4 milyon dolar olan ihracat 51 bin dolara düştü. Bu yılın 10 aylık döneminde ise en büyük kaybın savunma ve havacılıkta olduğu görüldü. Söz konusu ürünlerde ihracat yüzde 73.5 düşüşle 952 bin dolardan 252 bin dolara geriledi. Meyve ve sebzede 2.8 milyon dolarlık satış yüzde 48.7 kayıpla 1.4 milyon dolara düştü.

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Murat Akyüz, ihracatçıyı köşeye sıkıştırmaya çalışan uygulamalarla karşılaşıldığını söyledi. Son yaşanan gelişmelerin politik olduğunu düşündüklerini belirten Akyüz, Mısır’ın ardından Cezayir’in de ciddi anlamda Türk ihracatçısını engellemeye başladığını söyledi. Akyüz, “Cezayir, neden olarak belgelendirme sistemine geçtiğini ve geçici süreyle ülkesine girişi durdurduğunu söylüyor. Bu, ihracatçımıza zarar veriyor" dedi.

CEZAYİR’İN KISITLAMA GETİRDİĞİ ÜRÜNLER

* Mutfak ürünleri, evlerde kullanılan bitmiş ürünler,

* Kozmetik ürünler, sabunlar

* Mermerler, granit,

* Halılar, mobilyalar,

* Makarnalar, meyve suları,

* Reçeller ve marmelatlar,

* Konserveler, işlenmiş gıda ürünleri

* Çorba, hazır ürünler, bulyonlar,

* Mayonez, ketçap, soslar

* İşlenmiş hardal, ekmek ürünleri

* Kabuklu kabuksuz kuru meyveler,

* Meyve suları, mineralli sular

* Tatlılar, çikolatalar, waffle

* Gofretler, kakao ve konserveler

* Tuğla ve fayanslar

* Elektrik trafoları, su tesisatı

* Plastik ürünler

SGS BELGESİZ ÜRÜNLER GÜMRÜKTEN GÖNDERİLİYOR

İKMİB Başkanı Murat Akyüz, Türk ihracatçısının son 6 aydır Cezayir ile sıkıntı yaşadığına işaret ederek, söz konusu ülkenin 24 ürüne kısıtlama getirdiğini açıkladı. Akyüz, “Bize 24 ürün için kısıtlama getiren Cezayir’in, bu ürünleri diğer ülkelerden alıp bizden almadığını görüyoruz. Bu kısıtlamayı genel anlamda yaptığını söylese de çok gerçekçi gelmiyor bize. Özellikle Fransa’dan bu ürünleri aldığını tahmin ediyoruz” ifadelerini kullandı. Kuzey Irak’ta da engellemelerle karşılaşmaya başladıklarını açıklayan Akyüz, bu ülkenin de “belgelendirme” adı altında Türk ürünlerine engel koyduğunu söyledi.

Akyüz, söz konusu engeli şöyle anlattı: “Irak’a ihracat için yükleme yapmadan önce, uluslararası kalite kuruluşlarından ‘ürün kalite belgesi’ istiyor. İhracatçı, en az bin dolardan başlayan ve 10 bin dolara çıkan bu belgeyi almak zorunda. Türkiye’den de çeşitli kurumlar SGS adı verilen bu belgeyi veriyor. Bu kalite belgesini almayan Türk ihracatçılarına ait TIR’ların gümrük kapısından girişine izin verilmiyor.”

Söz konusu SGS’nin bir dönem uygulandığını, belgesi olmayandan tarife dışı bedeller alındığını, sonrasında iptal edildiğine işaret eden Akyüz, “Bugün, ihracat ürün kontrolü adı altında bu evrak yeniden sorulmaya, istenmeye başlandı” diyerek Irak’ın engelini anlattı.