Fatih’in emaneti İstanbul’a ‘dev kilise’ projesi! Ayasofya’nın intikamı mı?

İstanbul'un Bizans dönemine ait en büyük kiliseleri arasında yer alan ve Ayasofya'ya benzerliği ile kayıtlara geçen Aziz Polieuktos Kilisesi'nin İBB tarafından yeniden ihya edilmek istendiği öğrenildi.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanlığı’nın yürüttüğü “Saraçhane Arkeopark Ziyaretçi Merkezi Projesi” ile ilgili çarpıcı bir bilgiye ulaşıldı. Bizans İmparatorluğu’nun en büyük bazilikaları arasında gösterilen, Ayasofya’ya benzerliği ile bilinen Aziz Polieuktos Kilisesi’nin kalıntıları üzerinde yeniden yükseltilmesi için düğmeye basıldığı belirlendi. 15 asır önceki kiliseyi ihya etmek için çalışma başlatan İBB’nin bu hamlesi, Ayasofya Camii’nin “intikamının” mı alınacağı sorusunu da beraberinde getirdi.

İmamoğlu'ndan dört kilisenin ruhani liderine Noel ziyareti - Diken

‘AYASOFYA’ İLE ÖZDEŞLEŞEN 15 ASIRLIK BİZANS KİLİSESİ

Edinilen bilgilere göre, yapım tarihi 6’ıncı yüzyıla dayanan Aziz Polieuktos Kilisesi, günümüzde Fatih ilçesi, İskenderpaşa Mahallesi 941 ada, 3 parsel ve kadastral boşlukta kalan bölgede yer alıyordu. 1202-1204 yılları arasında gerçekleşen 4. Haçlı Seferi’nde İstanbul’da yağmalanan yapılar arasında yer alan Aziz Polieuktos Kilisesi, Bizans İmparatorluğu’nun en görkemli ibadethaneleri arasında gösteriliyor.

Ayasofya’nın mimarlarından Anthemius’un inşasında yer aldığı kilisenin, daha sonra Ayasofya’ya da ilham olduğu belirtiliyor. Mimari olarak Ayasofya’ya çok benzeyen kilisenin Ayasofya’dan sonra ikinci en büyük Bizans bazilikası olduğu ifade ediliyor.

İBB’DEN TEHLİKELİ ADIM

İstanbul Büyükşehir Belediyesi genel merkez binasının hemen karşısında yer alan, Mimar Sinan’ın “çıraklık eseri” Şehzadebaşı Camii ile Saraçhane Parkı’nın kesişim bölgesinde bulunan bölgeyle ilgili CHP’li İBB yönetiminin 2021 yılında harekete geçtiği öğrenildi.

İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı’nın, “Saraçhane Arkeopark Ziyaretçi Merkezi Projesi” kapsamında 15 asır önce inşa edilen ve “Ayasofya’nın ilham alınan eseri” olarak nitelendirilen Aziz Polieuktos Kilisesi’nin yeniden ayağa kaldırılmak istendiği kaydedildi

İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı Kültür Varlıkları Projeler Müdürlüğü’nün 21 Haziran 2021 tarihli yazısı ile, Fatih ilçesi İskenderpaşa Mahallesi 941 ada, 3 parsel ve kadastral boşlukta kalan Polieuktos Kilisesi kalıntılarına ilişkin rölöve, malzeme ile hasar analizi paftaları, sanat tarihi raporu ve gerekli belgelerin değerlendirilmesini talep ettiği öğrenildi.

İstanbul 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 27 Ekim 2021 tarihinde İBB’nin talebini kabul ettiği saptandı.

İŞTE O BELGE

İBB tarafından Anıtlar Kurulu'na yapılan başvuruda Aziz Polieuktos Kilisesi'nin kalıntılarıyla ilgili çalışma yapılacağı bariz şekilde anlatılıyor:

KAZDILAR, DAHA DA KAZACAKLAR

Anıtlar Kurulu’ndan izin alan İBB’nin bölgede başlattığı çalışma kapsamında bazilika kalıntılarının gün yüzüne çıkarılması için zeminin 15 metre kazıldığı belirtildi. Bununla yetinmeyen İBB’nin, çalışma kapsamının genişletilmesi için Anıtlar Kurulu’na ikinci kez talepte bulunduğu öğrenildi.

Geçtiğimiz ay yapılan başvuru ile, devasa bir alanda kilise kalıntısı araştırması yapılmak istendiği kaydedildi.

ANITLAR KURULU’NUN KRİTİK KARARI BEKLENİYOR

Tarihi Fatih Camii ile Şehzadebaşı Camii’nin tam ortasına “dev kilise” olarak yerleştirilmek istendiği belirtilen 1.500 yıllık Aziz Polieuktos Kilisesi’nin ihya çalışmalarını yürütmek üzere İBB’nin İstanbul 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na yaptığı başvurunun reddedilmesi bekleniyor.

YERİNE YAPILAN TARİHİ CAMİNİN YERİNDE YELLER ESİYOR

Fatih Sultan Mehmet Han’ın İstanbul’u fethinin 2 buçuk asır öncesinde Haçlılarca talan edilmiş olan Aziz Polieuktos Kilisesi’nden günümüze birkaç taş kalıntısından başka bir şeyi ulaşmadı. Bizans kilisesinin enkazının olduğu bölgede fetihten sonra inşa edilen Muhtesip Karagöz Camii ise CHP’nin tek parti iktidarı döneminde kapatılmış, 1950’li yıllarda yıkılmıştı.

YOK OLAN CAMİ NE OLACAK?

CHP’li İBB’nin 15 asır önceki kiliseyi yeniden ihya etme çalışmaları gündeme gelirken, aynı noktada yer alan ve 1930’da ibadete kapatılıp, 1950’li yıllarda yıkılan Muhtesip Karagöz Camii için hiçbir adım atılmamış olması dikkat çekiyor.

Muhtesip Karagöz Camii

1480 yılında inşa edilen Muhtesip Karagöz Camii, İstanbul’un fethinin ardından kurulan ilk mahalle olan İskenderpaşa Mahallesi’nin sembol ibadethaneleri arasındaydı. 15 asır önceki Bizans kilisesini ayağa kaldırmak yerine, 5 asır öncesinin İslam eserleri arasında yer alan Karagöz Camii'nin yeniden İstanbul'a kazandırılması isteniyor.

Karagöz Camii, aynı bölgede Anıtlar Kurulu tarafından da “tarihi eser” olarak tescil edilmişti.

İskenderpaşa Mahallesi, İstanbul’un fethinin ardından Osmanlı İmparatoru Fatih Sultan Mehmet tarafından oluşturulan ilk semtler arasında yer alıyor. Manevi atmosferi ile bilinen İskenderpaşa’ya şimdi İBB tarafından dev bir kilise inşa edilmek isteniyor.

ŞEHZADEBAŞI CAMİİ DE TEHLİKEDE

Ayrıca Aziz Polieuktos Kilisesi’nin ihya çalışmaları kapsamında Saraçhane Parkı’nın yok olabileceği, bölgedeki onlarca tarihi ağacın kesilebileceği ve hatta Mimar Sinan yadigârı Şehzadebaşı Camii’nin avlu bölümünün bir kısmının yok edilebileceği kaydediliyor.