Somali halkı: Türkiye bizi açlıktan kurtardı

Somalililer, zor zamanlarında destek gördükleri Türkiye'nin yardımlarını unutmuyor. Uluslararası toplum, peş peşe siyasi ve insani krizler yaşayan Somali'de olanlara genel olarak ilgisiz kalırken Türkiye, yardım elini uzatmaktan hiç kaçınmadı. - Türkiye'den "hayır köprüsü" Somali, 2011 yılında büyük bir açlık kriziyle karşı karşıya kaldı.

Yağışların gecikmesi nedeniyle meydana gelen kıtlık ülkenin tüm bölgelerinde insani dramların yaşanmasına neden oldu. Somali'deki kıtlık nedeniyle, Arap ve diğer dünya ülkelerinin derin sessizliğinde 260 binden fazla insan hayatını kaybetti. Somali'nin bu trajedisi karşısında küresel ilgisizlik yaşanırken Türkiye, havadan bir "hayır köprüsü" inşa etti. Türkiye'nin bu iyilik girişimi, milyonlarca insanın ölümden kurtulmasına katkı sağladı. Özellikle, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başbakanlığı döneminde Somali'ye gerçekleştirdiği ziyaretten sonra yardımlar daha da arttı. Somalililer bundan dolayı 2011'i "Türk iyilik yılı" olarak isimlendirdi.

"TÜRKİYE'NİN İNSANİ GİRİŞİMİ MİLYONLARCA SOMALİLİYİ AÇLIĞIN EŞİĞİNDEN KURTARDI"

Somali halkı Türkiye'nin yardımlarını şükranla anıyor. AA muhabirine konuşan Somalili Muhammed Şeyh Tahir, ülkesinin uzun yıllar büyük krizlerle boğuştuğunu ifade ederek, "Bunların ön önemlisi kıtlık ve savaştı. En acı vereni ise 2011'de binlerce Somalilinin kıtlık nedeniyle hayatını kaybetmesiydi." dedi.

Bu dönemde devreye Türkiye'nin girdiğini hatırlatan Tahir, "Türkiye'nin insani girişimi milyonlarca Somaliliyi açlığın eşiğinden kurtardı." ifadesini kullandı. Somali halkı olarak Türkiye'nin desteğini her zaman yanlarında görmekten mutlu olduklarını belirten Tahir, "Türkiye, insani, ekonomik ve askeri krizleri aşmada, Somali halkı için bir emniyet supabı. Türkiye ve Somali arasındaki ilişkiler, İslami kardeşlik üzerine inşa edildi." diye konuştu. Tahir, Erdoğan'ın 2011'deki tarihi ziyaretinin uluslararası toplumun dikkatinin Somali'ye çevrilmesine yardımcı olduğunu da vurgulayarak, "Bu ziyaret, Somali tarihinde her zaman önemli bir yere sahip olacak." dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Somali'ye 3 ziyaret gerçekleştirdi.

Son 20 yılda Türkiye'den başbakan düzeyindeki ilk ziyareti 2011'de gerçekleştiren Erdoğan, 2015'te ikinci, 2016'da da üçüncü Somali ziyaretini yaptı. Hasan Şurya Efrah ise Somali'de faaliyet gösteren Türk insani yardım heyetlerinin, diğer ülkelerin tümünden fazla olduğuna işaret ederek, bunun Türkiye'nin Somali'deki insani duruma gösterdiği önemi yansıttığını söyledi. Türkiye'nin yardımlarıyla Somali'deki insani krizin iyileşmeye başladığını ifade eden Efrah, Türk heyetlerinin, kuraklıktan kaçan sığınmacılara günlük yemek dağıtımı yapabilmek için çadırlar kurduğunu aktardı. Efrah, Türkiye'nin rolünün insani yardım dağıtmakla sınırlı kalmadığına, başka projeleri de hayata geçirdiğine dikkati çekerek, "Türkiye, Somali'de Afrika Boynuzu'nun cerrahi işlemlerin de yapıldığı en modern hastanelerini açtı. Daha önce ameliyat olmak için insanlar yurt dışına çıkmak zorunda kalıyordu." dedi.

ÜLKEDEKİ EKONOMİK DURUM

Somali ekonomisi son dönemde ülkede nispeten yakalanan siyasi istikrarın bir sonucu olarak küçük de olsa bir iyileşme içinde. Uzmanlar, bu nispi iyileşmenin; gurbetçilerin dönmesiyle, Türk şirketleri tarafından işletilen Uluslararası Mogadişu Havalimanı ve Mogadişu Limanı'nın aylık gelirinin artmasından sonra gerçekleştiğini belirtiyor. Havalimanı ve deniz ticaretinin yapıldığı Mogadişu Limanı, Somali hükümetinin en büyük gelir kaynağını oluşturuyor. Söz konusu iki kaynaktan ülke iyi bir kazanç elde ediyor. Bu, geçen senelere oranla gelirlerini artırmak için büyük genişletmeler yapan Türk şirketleri sayesinde gerçekleşti. Önceki senelerde havalimanı ile liman yerel ve yabancı şirketler tarafından yönetiliyordu. Bir diğer Somalili Abdulgani Said, "Başkent mahallelerini birbirine bağlayan asfalt caddelerin yapılması, Somali ekonomisinin canlanmasının başlangıcıydı. Söz konusu caddeler ülkede yaşanan iç savaş neticesinde tamamen yıkılmıştı." dedi.

Said, şunları söyledi: Türk şirketlerinin uluslararası Mogadişu Havalimanı ve limanını genişletmesi, çok sayıda Somalilinin istihdamına katkı sağladı. Ülkede işsizlik oranı yüzde 75'ten fazla. Bunun yanı sıra Türk Albayrak Şirketi'nin (Albayrak Grubu) Mogadişu Limanı'nda kullandığı teknikler, Somalili tüccarlar açısından ticari pazarların çeşitlenmesini ve onların Türk pazarına yönelmesini sağladı. Önceden tüccarlar sadece Çin pazarına ve Abu Dabi Limanı'na yöneliyordu.

Somalili gurbetçi Meryeme Muhammed Cibril de "Türkiye, 5 yıldızlı Türk Hava Yolları ile Somali'yi dış dünyaya bağlayan tek köprü oldu." ifadesini kullandı. Bu hava köprüsünün gurbetçilerin fikirlerini ülkelerine aktarmasına, kalkınma projelerinin başlatılmasına katkı sağladığını ve ülkedeki ticari projelerin çeşitlenmesini olumlu etkilediğini belirten Cibril, Türkiye'nin Somali'de büyükelçilik açarak, çeşitli alanlarda Somali'nin yanında yer almadaki ciddiyetini kanıtladığını vurguladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin Mogadişu Büyükelçiliğinin açılışını Haziran 2016’da yapmıştı. Cibril, ayrıca, "Büyükelçiliğin açılması, Somalili bazı tüccarların Çin piyasasıyla rekabet etmeye başlayan Türk pazarlarına gitmesini sağladı." görüşünü ifade etti.

ÜLKEDEKİ ASKERİ DURUM

Türkiye'nin 30 Eylül 2017’de açtığı, Türk Askeri Eğitim Merkezi de on yıllardan bu yana kabile gruplaşması ve çatışmalarına sahne olan ülkede, ordunun yeniden yapılandırılması için Somali'ye bir umut ışığı niteliğinde görülüyor. Ahmed Hasan Urabi, Somali ordusunun, savaş yeteneği eksikliği yaşadığını ve bunun da orduyu ülkenin güvenliğini sağlayamaz hale getirdiğini, Türkiye’nin ise güçlü bir ordu oluşturma konusunda kendilerine askeri yardımda bulunan ender ülkeler arasında yer aldığını belirtti. Türkiye’nin askeri eğitim merkeziyle ilgili ise Urabi, "(Eğitim merkezinin) İnşası, Somali ordusunun eğitilmesine ve ülkeyi terör tehdidinden kurtarmak için savaş yeteneklerinin geliştirilmesine izin verecek." dedi. Ebubekir Ahmed de Sudan ordusunun onlarca yıldan beri askeri desteğe ihtiyacı olduğunu, bazı ülkeler askeri birlikleri birkaç ay eğitmekle yetinip başka hiçbir askeri teçhizat vermezken Türkiye'nin bu merkezi inşa etme girişiminde bulunduğuna dikkati çekti.

Ahmed, "Bu askeri merkez, Somali ordusunun Afrika Boynuzu’ndaki rolünü tekrar yerine getirmesine ve teröristleri Somali’nin tüm bölgelerinden kovmasına olanak tanıyacaktır." ifadelerini kullandı.